Retoryka w szkole podstawowej Warsztaty w PAN

Dnia 25 maja 2018 r. w PAN odbyły się warsztaty poświęcone retoryce w szkole podstawowej, a w szczególności sztuce argumentowania na różnych przedmiotach. Z ramienia Stowarzyszenia Nauczycieli Polonistów w warsztatach udział wzięli Maria Gudro-Homicka oraz Jarosław Wowak.

Oficjalnego rozpoczęcia dokonał dr hab. prof. IFiS PAN Michał Federowicz ze Szkoły Nauk Społecznych IFiS PAN, który przedstawił cel warsztatów oraz zadania, jakie spoczywają na każdej grupie nauczycieli. Omówił również, jak rozwija się argumentacja na zajęciach szkolnych, w świetle badań naukowych. Podkreślił,  jak ważna jest idea retoryki w szkole i to na różnych przedmiotach, nie powinna się ona ograniczać tylko do języka polskiego. Zwrócił także uwagę, iż zamysł wspólnych warsztatów dla różnych dziedzin w znacznej mierze czerpie z dorobku badawczego projektu „Entuzjaści Edukacji” , zrealizowanego w latach 2009-2015 w Instytucie Badań Edukacyjnych, w tym Pracowni Języka Polskiego i Pracowni Matematyki działających wówczas w IBE, które współtworzyli pomysłodawcy warsztatów oraz , że są to już kolejne, po tych prowadzonych w Lublinie.W przygotowaniach warsztatów pomagali również : dr hab. prof. UJ Krzysztof Biedrzycki – Wydział Polonistyki, Uniwersytet Jagielloński, mgr Kinga Białek – Szkoła Edukacji Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Uniwersytetu Warszawskiego , mgr Marcin Karpiński – Pracownia Matematyki w Stowarzyszeniu ROZWIŃ SIĘ; Szkoła Edukacji Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Uniwersytetu Warszawskiego, mgr Magdalena Swat – Szkoła Edukacji Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Uniwersytetu Warszawskiego , mgr Małgorzata Zambrowska – Pracownia Matematyki w Stowarzyszeniu ROZWIŃ SIĘ; Akademia Pedagogiki Specjalnej. Warsztaty były prowadzone wspólnie przez polonistów i matematyków.  Nad całością warsztatów czuwała dr Agnieszka Budzyńska -Daca - kierownik Zakładu Retoryki i Mediów Instytut Polonistyki Stosowanej UW.

W zajęciach udział wzięli uczniowie klas IV-VII szkoły podstawowej, którzy zostali postawieni wobec tak samo brzmiących zadań. Uczniowie pracowali w podgrupach rówieśniczych, ale po każdym etapie warsztatów osoby prowadzące  animowały wymianę zdań i doświadczeń w rozwiązywaniu konkretnego problemu oraz w sposobie uzasadniania drogi rozumowania. Zadania dla uczniów były odpowiednio przygotowane, a ich celem miało być pokazanie, że argumentacja jest czymś naturalnym dla dziecka, że dokonuje się na różnych poziomach, w zależności od wieku, a także, że prowadzi do rozwijania umiejętności rozumowania matematycznego, jak również umiejętności interpretacji tekstu kultury.

Pan M. Karpiński przybliżył oraz nakreślił problem, z jakim będą zmagali się uczniowie w części matematycznej: odkrywanie własności i właściwości figur, rozstrzyganie problemu, czyli tzw. sprawiedliwość. Celem tychże zadań miało być pobudzenie uczniów do rozmowy, argumentacji, ale nie tylko w grupie, a przede wszystkim na forum.

Prof. Biedrzycki podkreślił, iż jest to bardzo ważna, a wręcz kluczowa rola, by nauczyć pisać tekst argumentacyjny, tworzyć różne formy, ale zawsze pamiętać, iż ważna jest  retoryka. Ważne jest to, aby uczeń wiedział i rozumiał, jakich argumentów używa, użyje i dlaczego akurat takich. Zaznaczył, że bardzo ważne jest by nie oddzielać poszczególnych przedmiotów, a wręcz przeciwnie, by je łączyć, gdyż każdy z nich wyposaża ucznia w nowe argumenty, które uczą argumentacji, rozwijania tezy, motywacji.

Ważnym elementem warsztatów okazała się dyskusja, w której udział wzięli wszyscy uczestnicy warsztatów. Szczegółowo omówiono każdy etap zajęć, oddzielnie matematycznych i polonistycznych. Okazało się, że nie jest łatwo współpracować w grupie, a słownictwo dotyczące tego samego problemu w obrębie argumentacji różni się diametralnie na matematyce i języku polskim.

Podsumowania całości dokonał prof. M. Fedorowicz, który dziękując wszystkim, zwrócił sie z apelem, by uczyć  argumentacji i pisania tekstów  w odwołaniu do sytuacji życiowych dziecka.

Opracował: Jarosław Wowak

Zdjęcia: Jarosław Wowak

 

 

Zamysł wspólnych warsztatów dla różnych dziedzin w znacznej mierze czerpie z dorobku badawczego projektu „Entuzjaści Edukacji” zrealizowanego w latach 2009-2015 w Instytucie Badań Edukacyjnych, w tym Pracowni Języka Polskiego i Pracowni Matematyki działających wówczas w IBE, które współtworzyli pomysłodawcy warsztatów.

Wróć